Hello Tractor
กิจการ Hello Tractor เป็นธุรกิจแบบสตาร์ทอัพที่จัดตั้งขึ้นในปี 2014 โดย Jehiel Oliver ที่นำเอาระบบการทำงานของเทคโนโลยีแอปพลิเคชันซึ่งเป็นรูปแบบหนึ่งของการจัดการข้อมูลโดยมี “เว็บไซต์เป็นศูนย์กลางของการปฏิบัติการ” (Web-based) โดยรวบรวมข้อมูลความต้องการรถแทรกเตอร์ของเกษตรกร (จัดการข้อมูลด้านอุปสงค์ของตลาด) ทำหน้าที่ประสานงานเจ้าของรถแทรกเตอร์ที่พร้อมรับบริการตามความประสงค์ของเกษตรกรที่แจ้งข้อมูลไว้ (จัดการข้อมูลด้านอุปทานของตลาด) อันเป็นการจัดการในลักษณะเดียวกับ Uber หรือ Grab ที่ให้บริการแท็กซี่สำหรับการเดินทางสัญจร พร้อมกันนั้น Hello Tractor ยังประสานงานกับตัวแทนจำหน่าย (Dealer) รถแทรกเตอร์เพื่อเข้ามาร่วมสนับสนุนการให้บริการทั้งรถคันใหม่และการบริการหลังการขาย นอกจากนี้แล้ว Hello Tractor ยังเชื่อมโยงการบริการของธนาคารลถาบันทางการเงินเข้ามาร่วมอำนวยความสะดวก ความคล่องตัว และร่วมสร้างสรรค์ธุรกิจใหม่นี้ไปพร้อมกันด้วย
ภาพประกอบที่ 1 Jehiel Oliver: Founder & CEO at Hello Tractor Inc.
ที่มา: Hellotractor, n.d.
ก่อนที่จะริเริ่มกิจการแพลตฟอร์มที่เป็นนวัตกรรมธุรกิจเพื่อสังคม Oliver เป็นนักปฏิบัติการทางสังคมมาก่อน เขาเป็นเจ้าของบริษัท Aya Consulting เป็นกิจการที่ปรึกษาด้าน Boutique development ใน 10 ประเทศ รวมทั้งพื้นที่ที่มีความขัดแย้ง เป็นการสร้างงานไปตามการพัฒนาเกษตรกรรมและการตลาดเพื่อชนบทเพื่อแก้ปัญหารายได้ต่ำ รวมทั้งเป็นบอร์ดในองค์กรพัฒนาร่วมแก้ปัญหาด้าน HIV/AIDS และการสนับสนุนแหล่งเงินทุนเพื่อการพัฒนาในพื้นที่ Sub-Saharan ของแอฟริกา Oliver ได้รับรางวัล 100 Global Thinker for 2016 จาก Foreign Policy Magazine และได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภาที่ปรึกษาประธานาธิบดีบารัค โอบามา (President’s Advisory Council on Doing Business in Africa)
ภาพประกอบที่ 2 Hello Tractor กิจการแพลตฟอร์มที่เป็นนวัตกรรมธุรกิจเพื่อสังคม
ที่มา: พัฒนาจาก Hello Tractor, 2024.
Hello Tractor เริ่มให้บริการที่ไนจีเรียที่ที่มีความต้องการรถแทรกเตอร์เพื่อเข้าไปใช้เป็นปัจจัยสนับสนุนทางการผลิตที่มีอัตราการมีรถแทรกเตอร์สำหรับการผลิตทางการเกษตรต่อพื้นที่ 100 ตารางกิโลเมตร เพียง 6.5 คัน ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของทวีปแอฟริกาที่มีอัตราเฉลี่ย 8 คัน และค่าเฉลี่ยของโลกที่มีอยู่ 200 คัน ปัจจุบัน ธุรกิจของ Hello Tractor มีพื้นที่หลักในไนจีเรียและเคนยา ได้ให้บริการทั้งในแอฟริกาและเอเชียรวม 17 ประเทศที่ที่มีเกษตรกรรายย่อย (Smallholder) ที่ไม่ได้รับโอกาสในการเข้าถึงเทคโนโลยี เครื่องมือ และเครื่องจักรกลทางการเกษตรสำหรับสนับสนุนการผลิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกษตรกรรายย่อยในพื้นที่ตอนใต้ของทะเลทรายซาฮาราของทวีปแอฟริกา ที่ที่มีเกษตรกรรายย่อยนี้อยู่รวมกันมากถึง 220 ล้านคน
ผลจากการสำรวจของ GIZ และ Mercy Corps พบว่า มีเกษตรกรได้รับบริการนี้ไปแล้ว 500,000 ราย 77% ระบุว่า มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น 73% ระบุว่า มีรายได้เพิ่มขึ้น และ 83% ระบุว่ามีผลผลิตต่อปีที่เพิ่มขึ้นจากเดิม (Mercy Corps, 2020) หลังการที่เกษตรกรรายย่อยเหล่านั้นได้ใช้เครื่องจักรกล-แทรกเตอร์ของ Hello Tractor แล้ว มีข้อค้นพบว่า ได้ทำให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลต่อพื้นที่การผลิตเพิ่มขึ้นจากเดิมมากถึง 2-3 เท่าตัว และทำให้เจ้าของรถแทรกเตอร์ได้เล็งเห็นโอกาสทางธุรกิจและการลงทุนเพิ่มรถแทรกเตอร์ชัดเจน
มากขึ้น กล่าวได้ว่า Hello Tractor เป็นแพลตฟอร์มที่ดำเนินงานตามกรอบพันธกิจเป็นตัวนำ (Mission-driven platform) เป็นธุรกิจที่มีโครงสร้างของระบบแวดล้อมและหุ้นส่วนพันธมิตรที่มีความพร้อมที่จะขยายผลการเปลี่ยนแปลงทางสังคม (Reficco & Layrisse, 2023)
Lesson Learned
การนำเอาระบบแอปพลิเคชันและการจัดการข้อมูลข่าวสารเข้ามาร่วมสร้างบริการใหม่ ๆ เป็นนวัตกรรมธุรกิจที่เป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป ไม่ว่าจะเป็น Uber, Grab, Bolt, Lalamove (บริการเดินทาง/คมนาคมขนส่ง รวมทั้ง Airbnb (บริการที่พัก/โรงแรม) หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า Sharing Economy, Collaborative Economy, Gig Economy โดยที่บริการใหม่เหล่านี้เป็นบริการเบื้องต้นหรือทั่วไป ไม่ได้เฉพาะเจาะจงไปยังกลุ่มเป้าหมายที่มีความเดือดร้อนโดยตรง กิจการแพลตฟอร์ม/ผลิตภัณฑ์และบริการของธุรกิจเหล่านี้ จึงมักจะได้รับการกล่าวถึงเป็น “นวัตกรรมธุรกิจ” แต่กรณีของ Hello Tractor เป็นการสร้างตัวแบบธุรกิจที่มุ่งต่อการให้บริการสำหรับการแก้ปัญหาการเข้าถึงเทคโนโลยีและการบริการของ Digital Business โดยตรง และเป็นตัวอย่างของ “นวัตกรรมธุรกิจ-ดิจิทัล-แพลตฟอร์มเพื่อสังคม” ที่ชัดเจน
เรียบเรียงโดย
ดร.สุนทร คุณชัยมัง
สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนานวัตกรรมสังคม วิทยาลัยผู้นำและนวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยรังสิต
พฤษภาคม 2568
Reference
Hello Tractor. (n.d.). Meet the Team. https://hellotractor.com/team/
Hello Tractor. (2024). Growing Together Technology for smarter, better maintained and more profitable tractors. https://hellotractor.com/
Reficco, E. & Layrisse, F. (2023). Scaling up impact through platforms: The case of Hello
Tractor. Maastricht University Press. New Business Models Conference Proceedings 2023.